علت شوره سر و بهترین روش‌های درمان قطعی (دارویی و خانگی)

شوره سر از مشکلات آزاردهنده برای بسیاری از افراد است. شوره یا پوسته پوسته شدن سر در هر سنی ممکن است رخ دهد و در برخی موارد به راحتی هم درمان نمی‌شود. با وجودی که به طور معمول بروز شوره در سر به تنهایی خطری برای سلامت فرد ندارد، اما از نظر نظافت و زیبایی مو مشکل‌ساز است. به خصوص در نوع شدید موجب اذیت و خجالت افراد می‌شود و به همین دلیل درمان آن اهمیت زیادی دارد.

با وجودی که در بسیاری از افراد درمان قطعی برای شوره پوست سر وجود ندارد، راهکارهایی برای کنترل شوره و بهبود سلامت موها یافته شده است. در این مطلب قصد داریم روش‌های علمی و خانگی شوره سر را با هم بررسی کنیم.

 شوره سر چیست و چه علائمی دارد؟

شوره‌ی سر نوعی بیماری یا مشکل در پوست سر است که موجب پوسته پوسته شدن و ریزش این پوسته‌های بسیار ریز می‌شود. به زبان علمی باید بگوییم که در واقع ریزش به سلول‌های اسکالپ برمی‌گردد. چون سطح خارجی پوست انسان به کمک کراتین همیشه در حال بازسازی است، سلول‌های آن از بین می‌روند و سلول‌های جدید جای آن را می‌گیرند. این یک روند طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی‌کند. ولی شوره سر زمانی رخ می‌دهد که این روند بیش از معمول انجام شود و پوسته‌های مرده سلولی زیاد شوند.

مشکل بروز شوره در سر به طور معمول با خارش هم همراه است. در برخی مواد این خارش‌ها با آسیب به فولیکول‌های مو موجب افزایش اندکی در ریزش موها هم می‌شود. علاوه بر این برخی افراد ممکن است در پوست سر خود احساس سفتی و کشیدگی کنند که به خشکی و التهاب پوست سر برمی‌گردد. در نهایت اگر شوره در پوست سر ناشی از التهاب پوستی مانند درماتیت سبورئیک باشد، التهاب و قرمزی هم در پوست سر دیده می‌شود.

انواع شوره سر

ممکن است بسیاری از افراد ندانند که ما دو نوع شوره سر داریم که هر کدام دارای علائم متفاوتی هستند:

• شوره خشک سر

شوره‌های خشک، سفید و مسطح هستند و بیشتر در موهای خشک دیده می‌شوند. به خصوص چنین شوره‌هایی با خارش‌های شدید همراه می‌شوند که همین خارش هم ریزش پوسته‌ها را بیشتر می‌کند. شوره خشک بیش‌تر معمول است و به دلیل ریزش زیادی که دارد، بر روی موها، شانه و حتی لباس قابل تشخیص خواهد بود.

• شوره چرب سر

شوره‌های چرب، دارای پوسته‌های کوچک‌تر است که مسطح نبوده و حتی کمی گرد به نظر می‎رسد. به علاوه پوسته‌ها به جای سفید، زرد رنگ هستند. به ‌صورت ذرات چربی به پوست سر می‌چسبند و بر عکس شوره‌های خشک به راحتی جدا نمی‌شوند. حتی ممکن است جدا کردن آن‌ها به ایجاد زخم روی پوست منجر شود. یکی دیگر از علائم شوره سر چرب ریزش موی زیاد است که با خارش سر ایجاد می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که در این موارد سر خود را نخارانید.

درمان شوره سر؛ روش‌های علمی

موثرترین روش درمان شوره سر استفاده از شامپوهای ضد شوره است. برای درمان شوره خفیف، می‌توانید از یک شامپو ضد شوره ملایم کمک بگیرید تا چربی و تجمع سلول‌های پوستی را کاهش دهد. در مورد شامپوهای ملایم که بدون نسخه پزشک قابل تهیه هستند، می‌توانید اگر یک محصول اثربخشی خود را از دست داد، یک محصول با برند جدید را امتحان کنید. هم‌چنین می‌توانید از دو محصول همزمان و به صورت تناوبی استفاده کنید و پس از مشاهده نتیجه دفعات استفاده را کاهش دهید. ولی در صورتی که نتیجه نداد باید از شامپوهای قوی‌تر استفاده کنید.

این شامپوها به دلیل دارا بودن مواد فعالی چون کتوکونازول، سلنیوم سولفاید، پیریتیون زینک، کُل تار یا قطران زغال سنگ، سالیسیلیک اسید، فلوسینولون و پیروکتین ‌اولامین موثرتر هستند. ولی این‌که کدام شامپو با کدام ماده برای درمان پوست سر شما مناسب‌تر است، به نوع پوست سر، سن بیمار، شدت و دلیل ایجاد شوره بستگی دارد و باید توسط پزشک تجویز شود. به علاوه بیش‌تر شامپوهای قوی فقط با نسخه پزشک قابل تهیه هستند:

• شامپوهای حاوی کتوکونازول در صورتی موثر هستند که شوره پوست سر به دلیل قارچ باشد.
• شامپوی سلنیوم سولفاید هم ضدقارچ است و باید مطابق با دستورالعمل استفاده شود. در غیر این صورت ممکن است به تغییر رنگ مو و پوست سر بینجامد.
• شامپوهای دارای پیریتیون زینک هم ضدباکتری و ضدقارچ هستند و به درمان شوره سر کمک می‌کنند.
• شامپوهای مبتنی بر تار با کاهش سرعت تولید و مرگ سلول‌های پوست سر به کنترل شوره‌های سر کمک می‌کنند. هم‌چنین برای درمان پسوریازیس و درماتیت سبوره‌ای هم کاربرد دارد. این شامپو هم می‌تواند موجب تغییر رنگ موهای روشن یا افزایش حساسیت پوست سر به نور خورشید شود.
• شامپو سالیسیلیک اسید هم در از بین بردن پوسته‌های سر موثر است. اما ممکن است در خشکی سر و پوسته شدن آن هم موثر باشد. در این صورت باید پس از استفاده موهایتان را با روغن‌های گیاهی سبک مانند روغن نارگیل، زیتون یا گردو ماساژ دهید.
• شامپو حاوی فلوسینولون با داشتن نوعی کورتیکواستروئید به کنترل که خارش و ایجاد پوسته در پوست سر کمک می‌کند.
• شامپو پیروکتین ‌اولامین هم با داشتن ضد قارچ در کنترل قارچ‌های عامل ایجاد شوره سر موثر است.

در موارد شدید ممکن است نیاز به تجویز کورتیکواستروئیدهای موضعی، لوسیون استروئیدی یا داروهای خوراکی باشد. هم‌چنین برخی افراد در صورت استفاده از این شامپوها به میزان دو تا سه بار در هفته دچار خشکی مو می‌شوند. به همین دلیل از خوددرمانی اجتناب کنید و حتما برای انتخاب شامپو مناسب از متخصص کمک بگیرید.

برای تحقق نتیجه مطلوب استفاده منظم از شامپو مطابق با دستورالعمل‌های مصرف آن را فراموش نکنید. برخی از شامپوها باید چند دقیقه بر روی پوست سر بمانند. ولی برخی دیگر را باید به سرعت آبکشی کنید. اگر با خارش یا سوزش پوست سر مواجه شدید، مصرف شامپو را متوقف کنید. به خصوص در صورت ایجاد واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، کهیر پوستی یا مشکل در تنفس به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

درمان شوره سر؛ روش‌‌های خانگی

روش‌های خانگی درمان شوره سر کمترین عوارض را دارند. بنابراین بهتر است به عنوان درمان‌های اولیه این روش‌ها را امتحان کنید و در صورتی که نتیجه حاصل نشد، از روش‌های تخصصی و پزشک متخصص کمک بگیرید. بر روش‌هایی که در ادامه توضیح می‌دهیم، با متعادل‌سازی pH پوست سر و خواص ضد قارچی به کنترل شوره کمک می‌کنند. علاوه بر این تغییرات مثبت در سبک زندگی مانند مدیریت استرس و اضطراب، شستشوی منظم موها (شوره چرب سر)، مصرف امگا 3 و قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند موثر باشد.

• ماست برای درمان شوره و پوسته سر

ماست با تسکین التهاب پوسته سر به کاهش شوره کمک می‌کند. در این روش باید چند قاشق ماست ساده را پس از هم زدن بر روی پوست سر‌تان پخش کنید. پس از بیست دقیقه موهایتان را آبکشی کنید.

• سرکه برای درمان شوره و پوسته سر

منظور از سرکه در این روش سرکه سفید یا سیب است. پس از شستشوی موهایتان، مقدار کمی از سرکه را با آب مخلوط کرده و بر روی پوست سرتان پخش کنید. پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می‌توانید موها را آبکشی کنید. این روش هفته‌ای یک بار یا دو هفته یک بار قابل تکرار است.

• نمک برای درمان شوره و پوسته سر

نمک برای پوسته سر مانند یک لایه بردار عمل می‌کند و سلول‌های مرده آن را از بین خواهد برد. در این روش می‌توانید نمک را چند دقیقه بر روی پوست سر مرطوب ماساژ دهید و سپس آبکشی کنید.

• روغن نارگیل برای درمان شوره و پوسته سر

در این روش باید مقداری روغن نارگیل را بر روی شعله غیرمستقیم و به روش بن‌ماری گرم کنید. سپس پوست سر خود را با آن ماساژ دهید. این روش را شب‌ها اجرا کنید و پس از این‌که روغن یک شب روی موهایتان باقی ماند، صبح موها را با شامپو بشویید.

• روغن درخت چای برای درمان شوره و پوسته سر

روغن درخت چای هم با داشتن خواش ضدالتهابی می‌تواند به کنترل شوره پوست سر کمک کند. شب پیش از خواب موهایتان را با کمی روغن درخت چای ماساژ دهید و پس از این‌که یک شب روی پوست سر باقی ماند، صبح موهایتان را بشویید.

• آلوئه ورا برای درمان شوره و پوسته سر

آلوئه ورا با داشتن خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی می‌تواند در کنترل شوره سر مناسب باشد. برای اجرای این روش به ژل آلوئه ورا نیاز دارید. می‌توانید ژل را به صورت آماده از بازار تهیه کنید یا آن را از درون گیاه آلوئه ورا خارج کنید. ژل را بر روی پوست سر ماساژ دهید و بگذارید به مدت 45 دقیقه بماند. سپس موها را با شامپو شستشو دهید.

• لیمو برای درمان شوره و پوسته سر

در این روش پس از شستشوی موهایتان با شامپو، مقداری آبلیمو را روی پوست سرتان ماساژ دهید. پس از گذشت یک تا دو دقیقه حتماً آبکشی کنید تا خاصیت اسیدی لیمو موجب آسیب نشود.

• تخم مرغ برای درمان شوره و پوسته سر

در این روش کافی است دو عدد تخم مرغ را شکسته و هم بزنید. مخلوط را روی پوست سرتان پخش کنید و پس از یک ساعت بشویید.

• اسپند برای درمان شوره و پوسته سر

برای انجام این روش باید یک قاشق اسپند خشک را آسیاب کنید. آن را در یک لیوان آب جوش بریزید و درب لیوان را بگذارید تا دم بکشد. پس از حدود ۱۵ دقیقه بگذارید کمی خنک شود و سپس ریشه موها را با آن ماساژ دهید. سپس موهایتان را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید و ۴۵ دقیقه صبر کنید. در نهایت موها را با آب گرم بشویید.

جمع‌بندی

شوره سر بیماری خطرناکی نیست و می‎توانید آن را با روش‌های درمانی خانگی و شامپوهای ضد شوره کنترل کنید. ولی در برخی موارد شوره و پوسته سر می‌تواند علائم بیماری خاصی باشد. بنابراین در صورتی که شوره در سر شما بسیار شدید بود یا با درمان‌های اولیه کنترل نشد، لازم است به پزشک مراجعه کنید. به خصوص در صورت مشاهده علائم عفونت مانند قرمزی، رطوبت، یا تورم در پوسته سر و هم‌چنین نشانه‌های اگزما، پسوریازیس، خارش شدید یا سایر بیماری‌های پوستی مراجعه فوری به متخصص ضروری است.